شوک فرهنگی

کسانیکه مهاجرت می کنن به کشورهای مختلف معمولا دچار حالات و ناراحتیهای مشترک میشن که مهمترین اونها شوک فرهنگیه (culture shock). بر اساس مطالعاتی که انجام شده هر مهاجری که وارد یک کشور جدید میشه برای زندگی از چند مرحله  عبور میکنه تا بتونه تو اون کشور زندگی کنه . شوک فرهنگی برای همه مهاجرها اتفاق میوفته و ممکنه ماه ها طول بکشه تا طرف اونو احساس کنه.  معمولا مهاجرها در اوایل مهاجرت وارد چند مرحله شوک فرهنگی میشن.

اولین مرحله به نام ماه عسل (honeymoon) هستش که مهاجر تجربه خیلی مثبت و خوبی از مهاجرت داره و در اوایل از دیدن فرهنگ و غذاهای جور با جور و زبان جدید به هیجان میرسه و در این مرحله دیدن زرق و برق های شهر جدید خیلی لذت بخش هستش و طرف فکر میکنه که تصمیمی که گرفته برای مهاجرت بهترین تصمیمی بوده که میتونسه بگیره و از اینکه وارد یک فاز جدیدی از زندگی نو شده احساس رضایت میکنه. این دوره که در اوایل مهاجرت اتفاق میوفته بعد از مدتی کم کم از بین میره 

دومین مرحله به نام سردرگمی (frustration) هست که سخترین مرحله شوک فرهنگی حساب میشه که اکثر مهاجرها به شکل غیر منتظره ای اونو تجربه میکنن. در این مرحله شما از نفهمیدن زبان خارجی دچار ناراحتی میشین و احساس میکنین نمیتونین با مردم اون کشور به راحتی ارتباط برقرار کنین. کار پیدا کردن برای شما میشه یک داستان و فکر میکنید باید از صفر شروع کنید به کار و شاید هر کار سختی رو مجبور بشید تحمل کنید انجام بدید تا سروایو کنید و معمولا بعدش احساس افسردگی و  دلتنگی برای افراد و چیزهایی که در کشور خودتون داشتید پیدا میکنید و دوست دارید به کشور خودتون برگردید و دوباره چیزهایی که براتون آشنا و راحت بود رو تجربه کنید. تو این فاز از مهاجرت خیلی ها بر میگردن کشور خودشون چون فکر میکنن تو جامعه جدید پذیرفته نشدند و کسی به کمکشون نیومده. اینجا می تونیم بگیم که شوک فرهنگی واقعا مهاجر رو شوک میکنه چون تصویر خیلی خوبی که مهاجر قبل از اومدن در باره کشور جدید داشته با چیزی که تو واقعیت میبینه خیلی فرق میکنه چون هر کشور یا شهری هر چقدر هم خوب باشه بازم مشکلات زیادی برای شروع زندگی در داخلش هست و اون تصویری که الان برم مثلا استرالیا برام فرش قرمز انداختن و راحت به من کار میدن و حمایت میکنن  رو اصلا نمیبینه و احساس میکنه جامعه جدید به اون پشت کرده.حتی مهاجر فکر میکنه غربت زده شده و دوست داره برگرده کشورش در کنار دوستان و آشنایانی که با آغوش گرم اون ها رو می پذیرن. 

برای گذر از این شوک مهاجر باید به این واقعیت زندگی پی ببره که با وجود همه مشکلات خوش مسئول زندگی خودش هست و نه هیچ کسه دیگه و تغییر برای پیدا کردن کار و موقعیت و احساس شادی چیزیه که خودش باید بوجود بیاره و منتظر عوامل بیرونی مثل دولت کشور جدید و دوستان نباشه. مثلا برای کار باید طرف خودش مرتبا بگرده و شدیدا پیگیر باشه و نه اینکه یه نفری بیاد ببره اون رو یه راست سر کار. بعد از این مهاجر وارد مرحله تطبیق (adjustment) میشه که در این مرحله به خاطر پیدا کردن کار و آشنایی زیاد و احساس راحتی با فرهنگ غذا و زبان کشور جدید سردرگمی ها قبلی کمرنگ تر میشن. شما با محله خودتون کاملا آشنا میشین و دوستان جدیدی پیدا میکنید که آخر هفته ها با اونها بگذرونید و زبانتون خیلی بهتر میشه. از لحاظ کاری هم به یک جایی رسیدید و دیگه میتونید خرج خودتون رو در بیارید و استرس تموم شدن پول و اینا خیلی کمتر میشه.

چهارمین مرحله که آخرین مرحله هم هست به نام پذیرش (acceptance) میباشد که شما بعد از گذراندن هفته ها و شاید ماهها و سالها درگیری با مرحله های سخت احساسی که در قبل گفته شد وارد فاز پذیرش میشید. در این مرحله شما به این نتیجه میرسید که نیازی نیست فرهنگ و زبان جدید کامل یاد گرفته بشه برای که بتونید موفقیت بدست بیارید. در این مرحله احساسات افسردگی و دلتنگی خیلی کم شده و دیگر خللی تو زندگی روزانه وارد نمیکنه. 

چیزی که من خودم تو مراحل مهاجرت یاد گرفتم این بود که داشتن شناخت از مراحل شوک فرهنگی میتونه باعث بشه که تجربه مهاجرت تجربه خیلی بهتر و آسون تری بشه و طرف به خاطر مسایل احساسی و دلتنگی فرصت داشتن زندگی بهتر رو از دست نده و به کشور قبلی برگرده. 

وابستگی عاطفی بیش از حد یکی دیگه از عواملی هست که من خودم خیلی زیاد دیدم که باعث میشه طرف بعد از مهاجرت برگرده به کشور خودش و اون زندگی جدید خیلی خوبی که میتونست داشته باشه رو از دست بده. طرف با همسر و بچه میاد اینجا ولی وابستگی احساسی زیاد و غیر منطقی به پدر و مادر و مادر بزرگ و  غیره باعث میشه که طرف نتونه تو غربت بمونه و به زور دست همسر و بچه رو بگیره و برگرده. جالب اینجاست که بارها دیدم که کسانیکه بر میگردن بعد از چند سال پشیمون میشن و دوباره می خوان مهاجرت کنن. ولی شرایط مهاجرت با بالا رفتن سن و نمره زبان سخت تر میشه.